Lektor głosi Słowo Boga, które ma moc budowania i niszczenia, które "(...) jest żywe i skuteczne, ostrzejsze niż miecz obosieczny, przenikające do głębi serca, aż do rozdzielenia szpiku i kości". To słowo ma moc zmienić życie człowieka, jego myślenie, relacje z drugimi, przywrócić wiarę, nadzieję, uzdrowić. Ale może do słuchaczy w ogóle nie dotrzeć, gdy "przekaźnik" słowa - lektor, nie stanie na wysokości zadania. Na co więc zwrócić uwagę i jakich błędów unikać?
W poprawnej posłudze lektora należy wrócić uwagę na następujące reguły:
Reguła I
Czytanie słowa Bożego i głośnie odmawianie modlitwy podczas liturgii, jest jedną z wielu posług i funkcji liturgicznych, jakie powierza się wiernym i dzięki którym żyje wspólnota wierzących.
Reguła II
To czego sami nie zrozumieliśmy, nie można odczytać innym. Dlatego do czytania wyznaczonego tekstu, trzeba się w domu gruntownie przygotować.
Reguła III
Ten, kto tylko po cichu, pobieżnie oczyma przeczytał to, co chciał przygotować, z pewnością zawiedzie w kościele. Dopiero wówczas, gdy czyta się głośno, zauważyć można ukryte bogactwo tekstu biblijnego - jego piękno i moc.
Reguła IV
Przygotowanie tekstu biblijnego rozpoczyna się od podzielenia go na pewne części. W ten sposób uzyskujemy dobrą orientację i pewność, że właściwie go zrozumieliśmy.
Reguła V
Przecinek nie jest jednoznaczeniowym (zawsze takim samym) znakiem przystankowym. Niekiedy trzeba go przeczytać szybko, jakby przeoczyć, a czasami należy go potraktować tak poważnie, jak kropkę albo średnik.
Reguła VI
Również przy dwukropku oraz cudzysłowie przeważnie nie należy się dłużej zatrzymywać, jeśli pragniemy czytać tekst tak, jak się go mówi.
Reguła VII
Znalezienie właściwego akcentu nie jest sprawą szczęścia, lecz przede wszystkim właściwego przygotowania. Przeważnie akcentuje się zbyt wiele wyrazów, gdy tymczasem w każdej części zdania, która posiada swój własny sens, wolno zaakcentować mocniej jeden wyraz (słowo).
Reguła VIII
Akcent bardzo rzadko leży na przymiotnikach, przeczeniach i na końcu zdania. W modlitwie powszechnej należy unikać także nużącego akcentowania czasowników.
Reguła IX
Podczas czytania musi być także zachowana melodyjka zdania. Razem z akcentem i odpowiednim tempem, nadaje czytanym zdaniom koloryt i dźwięk (właściwe brzmienie).
Reguła X
Słucha się nie tylko uszami lecz również oczami. Dlatego lektor wypełniający swoją posługę winien zwracać szczególną uwagę na sposób chodzenia, stania, układ rąk, styl ubioru oraz na stosunek do samej księgi Pisma świętego, którego słowo będzie proklamował.
Reguła XI
Nasz oddech jest strumieniem, który unosi słowa. Spokojny, cichy oddech czyni lektora spokojnym i opanowanym,, a to udziela się także słuchaczom. Tempo mówienia i pauzy reguluje się jakby same.
Reguła XII
Zanim lektor rozpocznie czytanie postępuje tak, jak wytrawny dziennikarz telewizyjny - spogląda na zgromadzonych słuchaczy. Natomiast każdą nową myśl zaczyna od krótkiej przerwy. W ten sposób nawiązuje kontakt ze słuchaczami, którym Bóg służy, otwierając ich serca na swoje słowo.
Reguła XIII
Najbardziej przyjemnym dla słuchających jest takie czytanie, gdy lektor wypełniając swoją funkcję, mówi i śpiewa głosem piersiowym, to znaczy, gdy rozpoczyna naturalną głęboką tonacją głosu i podobnie też kończy. Zasada ta obowiązuje także w wezwaniach modlitwy powszechnej.
Reguła XIV
Staranna wymowa ułatwi słuchaczom zrozumienie i przyjęcie tekstu oraz sprawia wrażenie, że lektor bierze go na serio i poważnie traktuje funkcję, którą wypełnia. Z drugiej strony, wymowa nie może posiadać żadnego zakłócającego obciążenia; powinna być wolna od wszelkiej sztuczności i zmanierowania; nie może być tez zniekształcona przez gwarowe naleciałości i błędy.
Reguła XV
Korzystanie z mikrofonu i aparatury nagłaśniającej również wymaga pewnych umiejętności, których trzeba się nauczyć. Ta bardzo wrażliwa i czuła aparatura techniczna musi być używana rozsądnie i z wielką delikatnością. W przeciwnym wypadku bardziej przeszkadza niż pomaga.
Zapoznaj się z poniższymi materiałami, które mogą być Ci pomocne w ćwiczeniu poprawnego i pięknego czytania.
Ćwiczenia poprawiające dykcję:
Poniższe zdania należy wymawiać z przesadnie wyraźnym artykułowaniem każdego słowa, z jak największym zaangażowaniem mięśni twarzy, stopniowo coraz szybciej i coraz więcej razy na jednym oddechu. Natęży stale kontrolować, czy wszystkie spółgłoski wymawiane są lak samo wyraźnie i dokładnie nawet przy coraz szybszym wypowiadaniu.
- Król Karol kupił królowej Karolinie korale koloru koralowego.
- Szedł Sasza suchą szosą susząc sobie włosy.
- Stół z po wyłamywanymi nogami, drabina z po wyłamywanymi szczeblami.
- Stara baba bajkę gada, bajka stara, baba też.
- W Szczebrzeszynie chrząszcz brzmi w trzcinie.
- Szła pchła koło wody, pchła pchłę pchała do wody i ta pchła płakała że ją tamta pchła popchała.
- No to cóż, że ze Szwecji, no to co, że ze Szczecina?
- Koszt poczt w Tczewie,
- Przez złom zły w łzach parł wprzód wśród śrub. Czego trzeba strzelcowi do zestrzelenia szczygła drzemiącego w dżdżysty dzień na szczycie drzewa?
Akcent gramatyczny
W Języku polskim akcentuje się zwykle na przedostatnią sylabę wyrazu. Są jednak liczne od tej reguły wyjątki. Uczulam szczególnie na czasowniki w 1 i 2 osobie liczby mnogiej czasu przeszłego, trybu oznajmiającego, np. czytaliśmy, czytaliście, daliśmy, daliście, Ltd. Postaraj się przeczytać poniższy tekst z Ewangelii wg św. Mateusza właściwie akcentując czasowniki przez mocniejszy nacisk głosu na zaznaczonych sylabach.
34b "Pójdźcie, błogosławieni Ojca mojego, weźcie w posiadanie królestwo, przygotowane wam od założenia świata!
35 Bo byłem głodny, a daliście Mi jeść;
byłem spragniony, a daliście Mi pić;
byłem przybyszem, a przyjęliście Mnie;
36 byłem nagi, a przyodzialiście Mnie;
byłem chory, a odwiedziliście Mnie;
byłem w więzieniu, a przyszliście do Mnie".
37 Wówczas napytają sprawiedliwi: "Panie, kiedy widzieliśmy Cię głodnym i nakarmiliśmy Ciebie? Spragnionym i daliśmy Ci pić?